Η διατροφή του ανθρώπου είναι πάντα θέμα επίκαιρο. Θα γίνει ανάλυση για τον πρώτο χρόνο ηλικίας του βρέφους, μία ευαίσθητη περίοδο, όπου επιτελούνται με ταχύτερο ρυθμό η ανάπτυξη και η ωρίμανση, σε σύγκριση με αργότερα.
Αναμφισβήτητα, η ιδανική τροφή για το βρέφος τους πρώτους μήνες της ζωής του, είναι το μητρικό γάλα, που προσφέρει χημική και κυτταρική ανοσία, ορμόνες όπως θυροξίνη και επιδερμικός αυξητικός παράγοντας καθώς επίσης και τον ψυχικό δεσμό μάνας-παιδιού όταν θηλάζει, στοιχεία που δεν μπορεί να τα υποκαταστήσει καμία βιομηχανία γάλακτος.
Ποια η διατροφή της θηλάζουσας γυναίκας; Οι διατροφικές ανάγκες του νεαρού βρέφους καλύπτονται πλήρως από το μητρικό γάλα. Το ωράριο σίτησης δεν πρέπει να επιβληθεί στο βρέφος, αν και ομολογουμένως είναι δύσκολο να βρεθεί ο κατάλληλος ρυθμός. Οι χρόνοι μεταξύ των γευμάτων κυμαίνονται στις τρεις ώρες [+/- 1 ώρα]. Περίπου μετά από 2ώρες από τον θηλασμό το σταμάχι του βρέφους είναι άδειο [σ' αντίθεση με το αγελαδινό γάλα που θέλει διπλάσιο χρόνο].Είναι πολύ σημαντικό η μητέρα να είναι προσεκτική για το πως θα διατρέφεται την περίοδο που θηλάζει. Τα τρόφιμα που πρέπει να αποφεύγει η μητέρα θα βρεθούν μέσω της μεθόδου της δοκιμής και λάθους. Κρεμμύδια, όσπρια, και τροφές φυτικής προέλευσης που είναι ερεθιστικές για τον βλεννογόνο της μητέρας και κατ' επέκταση για το βρέφος, συχνά θεωρούνται υπεύθυνα για αρνητική επίδραση στην πέψη του βρέφους, αν και όλα αυτά σπάνια έχουν βρεθεί να δημιουργούν προβλήματα με την πρώτη δοκιμή. Σε αντίθεση, το σκόρδο μερικές φορές αυξάνει την όρεξη του βρέφους, καθώς επίσης η μητέρα δεν πρέπει να ξεχνάει να τρώει τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες και να πίνει ικανοποιητικές ποσότητες νερού. Σε τελική ανάλυση, πρέπει η διατροφή της μητέρας να είναι ευχάριστη και αρεστή στην ίδια, καθώς και ευεγερτική για το βρέφος.
Έιναι προτιμότερο το μητρικό γάλα>. Αλλα γιατί; τι προσφέρει περισσότερο στην διατροφή του βρέφους;
Από μελέτες έχει παρατηρηθεί ότι τα βρέφη που διατρέφονται με τροποποιημένο γάλα [αγελαδινό ή με πρωτεινική επεξεργασία] αναπτύσσονται γρηγορότερα, σε σημαντικό βαθμό, από τα βρέφη που θηλάζουν. Φυσικά η γρήγορη αύξηση βάρους δεν συνδέεται με πιο υγιή οργανισμό, όπως επίσης ούτε με δυνατότερη σωματοδομή στο μέλλον. Είναι καλά διαπιστωμένο, ότι τα θηλάζοντα βρέφη πιο δύσκολα προσβάλονται από μολύνσεις, καθώς επίσης αναρρώνουν και γρηγορότερα.Υπάρχουν και άλλα θετικά σημεία που πρέπει να τονιστούν όπως :
-Το μητρικό γάλα είναι άμεσα διαθέσιμο, φρέσκο, καθαρό από παθογόνους μικροοργανισμούς και στη σωστή θερμοκρασία.
-Αλλεργίες σε βρέφη που θηλάζουν σπάνια παρατηρούνται. -Το μητρικό γάλα δυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα. -Το βρέφος λαμβάνει όλες τις απαραίτητες βιταμίνες. Ακόμη επαρκεί και για τις απαιτήσεις σε βιταμίνη C, αρκεί η μητέρα να ακολουθεί μια ισορροπημένη δίαιτα με φρούτα και λαχανικά. [Πρόωρα γεννημένα βρέφη έχουν διαφορετικές θρεπτικές απαιτήσεις που τις καθορίζει ο παιδίατρος]. -Το μητρικό γάλα μιας υγιούς μητέρας έχει επαρκείς ποσότητες σε Ιχνοστοιχεία και σίδηρο. Από μελέτες έχει αποδειχθεί ότι το μητρικό γάλα βοηθάει στην καλύτερη ανάπτυξη των δοντιών. -Η φυσιολογική σύνδεση της μητέρα δεν πρέπει να υποτιμηθεί. Τα θηλάζοντα μωρά δείχνουν να είναι πιο ικανοποιημένα όταν τα θηλάζουν. Το μητρικό γάλα μόνο του καλύπτει τις σιτιστικές ανάγκες του βρέφους τους πρώτους 6 μήνεςτης ζωής. Στην περίπτωση που η μητέρα δεν έχει γάλα - και αυτή είναι σπάνια - θα δοθεί τροποποιημένο αγελαδινό γάλα που θα συνεχισθεί όλον τον 1ο χρόνο ζωής.
Πόσο πλησιάζει θρεπτικά το προτεινόμενο γάλα με το μητρικό;
Σήμερα η σύγχρονη διαιτολογία αναφέρει ότι το το προτεινόμενο γάλα είναι πολύ κοντά στο μητρικό γάλα. Αναλυτικότερα:
-Περισσότερες από τις μισές θερμίδες που αποδίδει το μητρικό γάλα στο βρέφος προέρχονται από το λίπος , κάτι που έχει προσεχθεί και στα νέα προτεινόμενα γάλατα. Σε αντίθεση με τα βρέφη, στους ενήλικους τροφές πλούσιες σε κορεσμένα λιπαρά όπως το καρυδέλαιο [που χρησιμοποιείται στα προτεινόμενα γάλατα για τα βρέφη] σε υψηλές προσλήψεις αυξάνουν την χοληστερόλη και τα λιπίδια του αίματος. Όμως τα βρέφη έχουν υψηλές ενεργειακές απαιτήσεις ενώ ταυτόχρονα είναι περιοριστικός ο όγκος τροφής που μπορούν να διασπάσουν. Όποτε είναι μονόδρομος η χρησιμοποίηση διατροφής, υψηλής σε περιεκτικότητα λίπους και κατ'επέκταση σε ενέργεια.
-Φυσικά το μητρικό γάλα περιέχει ζωντανά κύτταρα, ορμόνες, ενεργά ένζυμα, ανοσογλοβουλίνες και μείγματα με μοναδική δομή που δεν μπορεί να αντιγραφούν σε ένα τροποποιημένο γάλα. -Επομένως οι επιστήμονες προσπαθούν να δημιουργήσουν ένα τέτοιο τροποποιημένο γάλα που να ταιριάζει όσο περισσότερο γίνεται με το μητρικό γάλα στην απόδοση του. Η απόδοση είναι μετρήσιμη και εξαρτάται από την ανάπτυξη του βρέφους, την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών, την γαστρεντερική ανοχή και τις αιματολογικές αντιδράσεις. |
Γάλα σόγιας ή αγελαδινό;
Σε φυσιολογικές καταστάσεις το βρέφος πρέπει να διατρέφεται με το αγελαδινό γάλα [πάντα στην περίπτωση που δεν επιτρέπεται το μητρικό]. Παρόλαυτα αρνητικές αντιδράσεις στην πρωτείνη του αγελαδινού γάλακτος ή δυσανεξία της λακτόζης [βασικός υδατ/κας τους αγελαδινού γάλακτος] απαιτεί αλλαγή του τύπου του προτεινόμενου γάλακτος.
Κύρια εναλλακτική λύση αποτελεί το γάλα της σόγιας. Σε μελέτη στις Η.Π, το 20% των βρεφών χρησιμοποιούν το γάλα σόγιας γεγονός που οφείλεται κυρίως στην δυσανεξία της λακτόζης.
Κύρια συστατικά υδατανθράκων της αποτελούν η σουκρόζη και μερικά προϊόντα μερικής υδρόλυσης του αμύλου, τα οποία είναι εύπεπτα και απορροφήσιμα από το βρέφος. Παρολαυτά η σόγια δεν είναι καλή πηγή πρωτείνης όπως το αγελαδινό γάλα. Επίσης τα μωρά δεν απορροφούν μερικά ανόργανα στοιχεία, όπως το ασβέστιο, στον ίδιο βαθμό στο γάλα της σόγιας. Γι' αυτό και η Αμερικάνική Ακαδημία Παιδιάτρων συστήνει γάλα σόγιας, μόνο όταν ιατρικά είναι απαραίτητο.
Για τα βρέφη που έχουν δυσανεξία στην πρωτείνη του γάλακτος [καζείνη], προτείνεται η χρήση υδρολοποιημένης πρωτείνης γάλακτος. Ενώ το γάλα αυτό προέρχεται από αγελαδινό, η πρωτείνη έχει υποστεί διάσπαση σε μικρότερα κομμάτια. Ουσιαστικά δημιουργεί μια πρόωρη χώνεψη, η οποία μειώνει την πιθανότητα μιας αλλεργικής αντίδρασης.
Πλήρως ενισχυμένα με σίδηρο γάλατα. Είναι απαραίτητα;
Πλήρως ενισχυμένα με σίδηρο γάλατα. Είναι απαραίτητα;
Υπάρχουν δύο κατηγορίες τροποποιημένων γαλάτων ανάλογα με την περιεκτικότητα τους σε σίδηρο. Συγκεκριμμένα:
-πλούσια σε σίδηρο με 12 mg/lit [fortified-iron] και
-χαμηλή σε σίδηρο με 2 mg/lit [low-iron]
Η άποψη που επικρατεί είναι ότι δεν θα έπρεπε να κυκλοφορεί στην αγορά το χαμηλό σε σίδηρο τροποποιημένο γάλα, γιατί είναι διατροφικά ανεπαρκές, καθότι δεν παρέχει αρκετό σίδηρο για να διατηρήσει τον αριθμό των ερυθροκυττάρων σταθερό στο αίμα , ούτε την αιμογλοβίνη σε σταθερά επίπεδα συγκέντρωσης [Η αιμογλοβίνη είναι μια πρωτείνη στο αίμα , ή οποία είναι υπεύθυνη για την μεταφορά του οξυγόνου από τους πνεύμονες στους ιστούς και του διοξειδίου του άνθρακα από τους ιστούς στους πνεύμονες]. Επιπρόσθετα μελέτες έχουν δείξει ότι τα παιδιά στο σχολείο , που όταν ήταν βρέφη διατρέφονταν από γάλατα με υψηλή συγκέντρωση σιδήρου, είχαν καλύτερη απόδοση από εκείνα που διατρέφονταν με γάλατα με χαμηλή συγκέντρωση σιδήρου.
Παρολαυτά , κυκλοφορεί το τροποποιημένο γάλα με χαμηλη συγκέντρωση σιδήρου , με την προυπόθεση ότι ειδικοί φυσιολόγοι θα παρατηρούν τα επίπεδα σιδήρου στο βρέφος, και θα του συνταγογράφουν συμπληρώματα σιδήρου όταν κρίνουν ότι χρειάζεται. Γιατί όμως κυκλοφορεί ακόμη στην αγορά; Στο παρελθόν πολλά συμπτώματα είχαν αποδοθεί στην υπερβολική χορήγηση σιδήρου, όπως δυσκοιλιότητα , γαστρική ενόχληση, διάρροια, κωλικός και ερεθιστικότητα. Επιπλέον υπήρχε μια ανησυχία για την σύνδεση του ανοσοποιητικού συστήματος με τον σίδηρο. Οι τελευταίες μελέτες έχουν απαντήσει στις παραπάνω ερωτήσεις και ανησυχίες, απενοχοποιώντας την αρνητική δράση του σιδήρου.
Επίσης άλλος ένας ακόμη προβληματισμός για την ύπαρξη του τροποποιημένου γάλατος με χαμηλη συγκέντρωση σιδήρου, ήταν το γεγονός ότι το μητρικό γάλα περιέχει εξίσου χαμηλή συγκέντρωση σιδήρου, μόλις 1 mg/lit. Φυσικά η απορροφησιμότητα του σιδήρου στο μητρικό γάλα είναι 100% , σ' αντίθεση με το τροποποιημένο γάλα που είναι αξιοσημείωτα χαμηλότερη.
Ακόμη δεν έχει αποδειχθεί πόση θα πρέπει να είναι η ποσότητα σιδήρου που πρέπει να δοθεί στο βρέφος, παρολαυτά τελευταίες Ευρωπαικές μελέτες έχουν δείξει ότι περίπου 6 mg/lit έχουν τα ίδια αποτελέσματα με τα γάλατα με συγκέντρωση 12 mg/lit [fortified-iron].
-πλούσια σε σίδηρο με 12 mg/lit [fortified-iron] και
-χαμηλή σε σίδηρο με 2 mg/lit [low-iron]
Η άποψη που επικρατεί είναι ότι δεν θα έπρεπε να κυκλοφορεί στην αγορά το χαμηλό σε σίδηρο τροποποιημένο γάλα, γιατί είναι διατροφικά ανεπαρκές, καθότι δεν παρέχει αρκετό σίδηρο για να διατηρήσει τον αριθμό των ερυθροκυττάρων σταθερό στο αίμα , ούτε την αιμογλοβίνη σε σταθερά επίπεδα συγκέντρωσης [Η αιμογλοβίνη είναι μια πρωτείνη στο αίμα , ή οποία είναι υπεύθυνη για την μεταφορά του οξυγόνου από τους πνεύμονες στους ιστούς και του διοξειδίου του άνθρακα από τους ιστούς στους πνεύμονες]. Επιπρόσθετα μελέτες έχουν δείξει ότι τα παιδιά στο σχολείο , που όταν ήταν βρέφη διατρέφονταν από γάλατα με υψηλή συγκέντρωση σιδήρου, είχαν καλύτερη απόδοση από εκείνα που διατρέφονταν με γάλατα με χαμηλή συγκέντρωση σιδήρου.
Παρολαυτά , κυκλοφορεί το τροποποιημένο γάλα με χαμηλη συγκέντρωση σιδήρου , με την προυπόθεση ότι ειδικοί φυσιολόγοι θα παρατηρούν τα επίπεδα σιδήρου στο βρέφος, και θα του συνταγογράφουν συμπληρώματα σιδήρου όταν κρίνουν ότι χρειάζεται. Γιατί όμως κυκλοφορεί ακόμη στην αγορά; Στο παρελθόν πολλά συμπτώματα είχαν αποδοθεί στην υπερβολική χορήγηση σιδήρου, όπως δυσκοιλιότητα , γαστρική ενόχληση, διάρροια, κωλικός και ερεθιστικότητα. Επιπλέον υπήρχε μια ανησυχία για την σύνδεση του ανοσοποιητικού συστήματος με τον σίδηρο. Οι τελευταίες μελέτες έχουν απαντήσει στις παραπάνω ερωτήσεις και ανησυχίες, απενοχοποιώντας την αρνητική δράση του σιδήρου.
Επίσης άλλος ένας ακόμη προβληματισμός για την ύπαρξη του τροποποιημένου γάλατος με χαμηλη συγκέντρωση σιδήρου, ήταν το γεγονός ότι το μητρικό γάλα περιέχει εξίσου χαμηλή συγκέντρωση σιδήρου, μόλις 1 mg/lit. Φυσικά η απορροφησιμότητα του σιδήρου στο μητρικό γάλα είναι 100% , σ' αντίθεση με το τροποποιημένο γάλα που είναι αξιοσημείωτα χαμηλότερη.
Ακόμη δεν έχει αποδειχθεί πόση θα πρέπει να είναι η ποσότητα σιδήρου που πρέπει να δοθεί στο βρέφος, παρολαυτά τελευταίες Ευρωπαικές μελέτες έχουν δείξει ότι περίπου 6 mg/lit έχουν τα ίδια αποτελέσματα με τα γάλατα με συγκέντρωση 12 mg/lit [fortified-iron].
2ο εξάμηνο της ζωής του βρέφους!
Στο 2ο εξάμηνο της ζωής του βρέφους, όπου θα προστεθούν στο διαιτολόγιο οι υπόλοιπες τροφές, όπως φρούτα, κρέας, δημητριακά, αυγό, ψάρι. Το γάλα παύει να αποτελεί την αποκλειστική τροφή, παραμένει όμως η κύρια τροφή του βρέφους και καλύπτει το 50% περίπου των θερμιδικών αναγκών και αντιστοιχεί σε 500 ml περίπου γάλα την ημέρα.
Η διατροφική πολιτική της μητέρας
Το βρέφος μετά τους πρώτους 6 μήνες της ζωής του ξεφεύγει απ΄την μονότονη υγρή άσπρη τροφή που είναι το γάλα και αρχίζει να δέχεται μια ποικιλία τροφών όσον αφορά την σύσταση, γεύση, χρώμα και θερμοκρασία. Τόσο η γεύση όσο και η ποικιλία χρωμάτων αποτελούν το εναρκτήριο μάθημα για τις 4 βασικές ομάδες τροφίμων που θα μάθει αργότερα το παιδί στο σχολείο. Οι βασικές αρχές που διέπουν την εισαγωγή άλλων τροφών εκτός από το γάλα στο διαιτολόγιο του βρέφους είναι η ξεχωριστή έναρξη καινούργιας τροφής ( π.χ. φρούτα, κρέμα , κρεατο-χορτόσουπα) με μεσοδιάστημα μιας βδομάδας και με προοδευτική αύξηση της ποσότητας. Τα βρέφη φυσικά είναι 'συντηρητικά' και αντιστεκόμενα στις αλλαγες. Πιθανά η αποδοχή των νέων τροφών στη βρεφική ηλικία να είναι καθοριστική για την μετέπειτα όρεξη και το αγαπημένο διαιτολόγιο του ενηλίκου ανάλογα δηλαδή με το αν έκαναν αποδεκτές ποικιλίες γεύσεων. Επίσης μεγαλώνοντας το βρέφος αρχίζει να μαθαίνει να μασά γι' αυτό αρχικά γίνεται εισαγωγή ημιστέρεων τροφών.
Στη βρεφική ηλικία καθιερώνονται οι διαιτητικές συνήθειες και η γεύση. Έτσι συνίσταται να αποφεύγεται η προσθήκη ζάχαρης που θα οδηγήσει σε παχύσαρκο ενήλικα, γαιτί θα είναι επιρεπής στην κατανάλωση γλυκών. Δεν συνίσταται επίσης η προσθήκη αλατιού λόγω του κινδύνου υπερνατριαιμίας στο βρέφος, ενώ αρκετες μελέτες συσχετίζουν την υπέρταση με το αλάτι της τροφής του. Η λήψη υπερβολικών θερμίδων στη βρεφική ηλικία καταλήγει σε παχύσαρκα βρέφη, που σε ένα σημαντικό ποσοστό θα εξελιχθούν σε παχύσαρκους ενήλικές- με όλα τα γνωστά επακόλουθα δεδομένου ότι ο αριθμός των λιποκυττάρων παραμένει ο ίδος και στην ενήλικο ζωή.
8ος μήνας
Τροφές περισσότερο αλλεργιογόνες όπως το αυγό , το ψάρι και η γλουτένη προστίθενται μετά τον 8ο μήνα. Από την βρεφική κι' όλας ηλικία πρέπει τα βρέφη να προσλαμβάνουν μέσω της διατροφής τους φυτικές ίνες όπως δημητριακά, φρούτα, λαχανικά. Προς το τέλος του 1ου χρόνου η τροφή θα παψει να είναι πολτοποιημένη αλλά θα κόβεται σε μικρά κομμάτια ώστε το παιδί να μάθει να μασάει. Μετά το πέρας του πρώτου χρόνου να αποφεύγονται τα light γάλατα, αλλά να προτιμόνται πλήρη.
Στη βρεφική ηλικία καθιερώνονται οι διαιτητικές συνήθειες και η γεύση. Έτσι συνίσταται να αποφεύγεται η προσθήκη ζάχαρης που θα οδηγήσει σε παχύσαρκο ενήλικα, γαιτί θα είναι επιρεπής στην κατανάλωση γλυκών. Δεν συνίσταται επίσης η προσθήκη αλατιού λόγω του κινδύνου υπερνατριαιμίας στο βρέφος, ενώ αρκετες μελέτες συσχετίζουν την υπέρταση με το αλάτι της τροφής του. Η λήψη υπερβολικών θερμίδων στη βρεφική ηλικία καταλήγει σε παχύσαρκα βρέφη, που σε ένα σημαντικό ποσοστό θα εξελιχθούν σε παχύσαρκους ενήλικές- με όλα τα γνωστά επακόλουθα δεδομένου ότι ο αριθμός των λιποκυττάρων παραμένει ο ίδος και στην ενήλικο ζωή.
8ος μήνας
Τροφές περισσότερο αλλεργιογόνες όπως το αυγό , το ψάρι και η γλουτένη προστίθενται μετά τον 8ο μήνα. Από την βρεφική κι' όλας ηλικία πρέπει τα βρέφη να προσλαμβάνουν μέσω της διατροφής τους φυτικές ίνες όπως δημητριακά, φρούτα, λαχανικά. Προς το τέλος του 1ου χρόνου η τροφή θα παψει να είναι πολτοποιημένη αλλά θα κόβεται σε μικρά κομμάτια ώστε το παιδί να μάθει να μασάει. Μετά το πέρας του πρώτου χρόνου να αποφεύγονται τα light γάλατα, αλλά να προτιμόνται πλήρη.
Μην το δοκιμάσετε σπίτι
Τα γάλατα που τροποποιούνται-παρασκευάζονται στο σπίτι δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ,όπως προτείνουν ειδικοί διατροφολόγοι του FDA. Αυτά τα γάλατα που στηρίζονται στο αγελαδινό γάλα δεν καλύπτουν τις διατροφικές ανάγκες όλων των βρεφών, ενώ επειδή το γάλα δεν έχει μαγειρευτεί και επεξεργαστεί ειδικά είναι δύσκολο να απορροφηθεί από το βρέφος. Επιπρόσθετα η υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτείνη και ηλεκτρολύτες [νάτριο] μπορεί να περιορίσει την ανάπτυξη των νεφρών. Αντικαθιστώντας το αγελαδινό γάλα με εβαπορέ, μπορεί το αποτέλεσμα να είναι πιο εύπεπτο, αλλά η διατροφή του βρέφους παραμένει ανεπαρκής με αυξημένο κίνδυνο επιβάρυνσης των νεφρών.
Σήμερα τα προτεινόμενα γάλατα είναι αποτέλεσματα υψηλής διεργασίας, που δεν μπορούν να παρασκευασθούν στο σπίτι.
Σήμερα τα προτεινόμενα γάλατα είναι αποτέλεσματα υψηλής διεργασίας, που δεν μπορούν να παρασκευασθούν στο σπίτι.
Προσοχή
Μητέρες με HIV θετικό δεν πρέπει να θηλάζουν. Το μητρικό γάλα μπορεί να μολύνει το μωρό.
Πίνακας Εκτίμησης της Βρεβικής Διατροφής
Μέσο βάρος [σε kg] 3.3
Ενέργεια [kcal/kg BW/24 h] 115 [95-145]
Υγρά [ml/kg BW/24 h] 125-145
Αριθμός γευμάτων/24h 8+
Μέγεθος γευμάτων [σε gr] 75-120
Στερεή τροφή Όχι
Μέσο βάρος [σε kg] 3.3
Ενέργεια [kcal/kg BW/24 h] 115 [95-145]
Υγρά [ml/kg BW/24 h] 125-145
Αριθμός γευμάτων/24h 8+
Μέγεθος γευμάτων [σε gr] 75-120
Στερεή τροφή Όχι
0 comments